Trần Dần, Sơ lược tiểu sử:
     Nguyên quán thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định cha Trần Dần là một viên chức kho bạc Nam Định. Ông học qua bậcThành chung ở quê rồi lên Hà Nội học tiếp và đỗ Tú Tài Triết.
Năm 1946, Trần Dần cùng Trần Mai Châu , Đinh Hùng , Vũ Hoàng Địch , Vũ Hoàng Chương thành lập nhóm thơ tượng trưng Dạ đài với tuyên ngôn 16-11-1946 với những câu: "Chúng tôi, một đoàn vong gia thất thổ, đã đầu thai nhằm lúc sao mờ...". Đến ngày 19-12-1946, ông cùng nhóm Dạ đài ra số báo Dạ Đài 2, khi kháng chiến chống Pháp bùng nổ, ông trở về Nam Định tham gia công tác thông tin tuyên truyền ở huyện Vũ Bản rồi làm việc ở Sở Tuyên truyền Khu IV.
Năm 1948, ông tham gia Vệ Quốc Quân , ở Ban Chính trị Trung đoàn 148 Sơn La (nay thuộc sư đoàn 316 ), làm công tác tuyên truyền cùn Vũ Khiêu, Vũ Hoàng Địch, sau đó làm báo ở mặt trận Tây Bắc và phụ trách văn công Trung đoàn 148 Sơn La. Trần Dần cùng Trần Thư, Hoài Niệm tham gia sáng lập nhóm văn nghệ quân đội đầu tiên - Nhóm Sông Đà. Thời gian này ông bắt đầu làm thơ bậc thang và vẽ tranh lập thể, bị cho là khó hiểu. Ông là đảng viên Đảng CSVN (lúc ấy có tên là Đảng Cộng sản Đông Dương) từ năm 1949.
      Năm 1954, cùng với Đỗ Nhuận, Tô Ngọc Vân, Trần Dần tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ và viết truyện dài Người người lớp lớp. Chiến dịch kết thúc, ông được cử sang Trung Quốc viết thuyết minh phim Chiến thắng Điện Biên Phủ. Tuy nhiên do bất đồng với người cán bộ chính trị đi cùng nên ông "nhường" cho người này viết thuyết minh

Bài thơ Việt Bắc
Đây!
Việt Bắc!
Sông Lô nước xanh
tròng trành mảnh nguyệt
Bình Ca sương xuống
lạc con đò!
Đáy dạ thời gian còn đọng
những tên
Như
Nà Phạc
Phủ Thông
Đèo Thùng
Khâu Vác
Tôi nhớ
đồn Róm khi xưa
nơi ta ngã xuống
Trời sao ấp ủ!...
Đây khe suối cạn
nơi bạn ta nằm.
Chắc hẳn
khu A.T.K
beo gầm cỏ rậm
Bản xưa
chim chóc
phục hồi chưa?
Người khách đến!
Thuyền lên bến lạ.
Mải vui sương núi
trăng ghềnh
Tìm đâu
dấu vết ngày xưa?
Đâu
bom đạn tội tình
thuở ấy?
Rừng chẳng nói
lá rơi vàng võ!
Thác
bạc phơ đầu
mài gọt
đá xanh!
Nhưng hãy tin
nhiều đêm
bên bếp lửa,
Lũ trẻ đầu xanh
nghe
chuyện người xưa,
Cũng
mê mải
như ta
nghe cổ tích!...
Ở đây
ta đã long đong
chín mùa xuân sạm lửa,
Đạn
như ruồi
bâu kín
gót chân đi!
Ở đây
lên bắc
lại
về đông
Vò võ
chân trời
khẩu súng
Mỗi đêm
từ biệt
một quê hương!
Ở đây
ta dấy nghiệp
nhọc nhằn
Hai tay trắng
mưu cơ
tần tảo
Mới làm nên
đất nước bây giờ.
Chính
chiếc nôi Việt Bắc
bế bồng ta
Qua
tất cả
tháng năm đầy lửa,
Nuôi ta
nuôi cách mạng
lớn khôn.
Ta bầu bạn
củ khoai môn
nương sắn
Bạn
con chim mất ngủ
rừng già.
Bạn
sông Đà
sông Mã
chở đầy sao
Bạn hang núi
lá vàng rơi
khắc khoải.
Ở đây
muối mặn ta kiêng
thương xót
đời con khát nước
Tương lai
ta thắt bụng
vì mày!
Ta đã nhịn
như
người lính nhịn.
Nhịn mùa xuân
lại đến
nhịn mùa đông
Nhịn điếu thuốc
nhịn từng vuông vải
Nhịn no
nhịn ấm
nhịn tình yêu!
Ở đây
mây sớm
quấn
sương chiều,
Đầu bản
hùm kêu
khản giọng
Đạn bom
chầu chực
bốn bên nhà.
Ta sống
giữa
bản hùng ca nguy hiểm.
Ở đây
manh áo vải
chung nhau.
Giấc ngủ
cùng chung
chiếu đất.
Hành quân
chung
khói bụi đường trường
Con muỗi độc
chung nhau
cơn sốt.
Chiến trường
chung
dầu dãi đạn bom.
Tới khi ngã
lại chung nhau
đất mẹ.       
Hãy chia sẻ cho nhau
gió bấc!
Chia
mưa phùn
nước lũ
cơm thiu.
Để đến lúc
mắc trùng vây địch,
Lại chia nhau
những thỏi đạn
cuối cùng.
Ở đây
ta mắc nợ
núi rừng.
Một món nợ
khó bề trang trải.
Việt Bắc
cho ta vay
địa thế!
Vay từ
bó củi
nắm tên.
Vay từ
những hang sâu
núi hiểm.
Cả
trám bùi
măng đắng
đã nuôi ta.
Ta mắc nợ
những rừng sim bát ngát.
Nợ
bản mường heo hút
chiều sương.
Nợ củ khoai môn
nợ chim muông
nương rẫy.
Nợ
tre vầu
bưng bít
rừng sâu.
Nợ con suối
dù trong
dù đục,
Nợ
những người
đã ngã
không tên!
Ôi
thế kỉ muôn quên ngàn nhớ!
Nợ này
đâu dễ trả
mà quên!
Đi!
Tất cả!
Dù quen tay vỗ nợ,
cũng chớ bao giờ
vỗ nợ
nhân dân!

Hãy Đi Mãi
Khi trái đất còn đeo bom
........................................... trước ngực
thắt lưng
................ còn lựu đạn, bao xe : ---
Khi bạo lực còn khua
.............................. môi mõm mốc xì ,
khẩu đại bác mỏi đừ
.............................. vẫn sủa ; ----
Khi bóng tối
................... còn đau như máy chém
những lời ca đứt cổ
........................................ bị bêu đầu
Lũ đao phủ tập trung
.................................... hình cụ
mặt trời lên
.................... phải mọc giữa rừng gươm ; ---
Khi thế kỷ còn rung
................................ chuông lừa bịp .
Những canh gà
........................... báo trượt rạng đông .
Con rắn lưỡi cắng người như cắn ngóe : ----
Khi xe tăng
.................. chửa đi cấy đi cày ,
như
...... một lũ tội nhân cần cải tạo ; ---
Khi
...... con thò lò ngày đêm hai mặt đói meo ,
còn quay tít
...................... trên kiếp người hạ giá ; ---
Những khi ấy
.................. sẵn sàng
.................................... nổi giận,
loài người
.................. còn tổ chức nhau đi .
Hãy đi mãi như người
................................................ cộng sản
có thể mỏi mọi điều
.................................... không mỏi tấn công !
Phải làm lại chúng ta, tất cả ---
.................................... không tha ,
để đừng có một ai lần lữa,
khi nào
..................chân lý gọi tên đi ,
Hãy đi mãi ! ---
.................. dù mưa băm nát mặt
Sương rơi, hơn đạn xưa
.................................... đau đầu .
Dù bốn mùa
.................. nhung nhức nắng mưa
mùa bão tuyết thế chân
................................. muà gió độc .
Hãy đi mãi ! ---
..................... dù mưa đông phục kích
hay
...... lửa hè đánh trộm sau lưng
Dù những đêm
.................. buồn như sa mạc hoang vu
Đoàn du mục tủi thân
.................................... vùi bãi cát.
Dù
...... những ngày, mũi kiếm heo may
đi hành hạ
.................. những tâm tư trằn trọc
Hãy đi mãi ! ---
..................... Dù trên biển cả
sống như người vật vã
.......................................... khắp đại dương .
Dù những con tầu
................................... bỗng nhớ bến bình yên .
còi rúc mãi những tiếng kêu rùng rợn
Hãy đi mãi ! ---
..................... Dù khi cần thiết
người ta cần đói khát
................................... vượt bình xa .
Ta bỗng có thể nhịn lâu
.......................................... hơn cả lạc đà .
đi
..... đến tận những kinh thành no ấm .
Hãy đi mãi ! ---
..................... Dù có phen chót ngã
Hãy bó đôi chân lầm lỡ
.......................................... mà đi .
Hãy tin chắc
..................... rồi ta
........................... xứng đáng
một vòng hoa đỏ nhất
........................................ phủ quan tài
Tôi chửa có khi nào quên táo bạo
chửa khi nào quên hát
................................ quên đau .
Tôi yêu đất mẹ đây ---
................................. có cỏ hoa làm chứng
Tôi yêu chủ nghĩa này
................................. cờ đỏ cãi cho tôi .
Nhưng
......... chẳng thể rúc kèn củ rích ,
vác loa mồm kêu :
........................... 'Hiện tại rất thiên đường !' Không !
Thiên đường chúng ta
..................... là nối đuôi nhau
.......................................... vô tận triệu Thiên đường .
Đi mãi
...... chẳng bao giờ thỏa .
Tôi có thể mắc nhiều
............................ tội lỗi,
chẳng bao giờ quá ngu đi
.......................................... mắc tội : nằm !
Han rĩ
..................... khác gì cái chết ?
Chết con tim chẳng còn dám đau thương .
Chết khối óc
..................... chẳng còn dám nghĩ !
Nếu
..... tôi chửa đến ngày thổ huyết
phổi tôi còn xâu xé mãi
.......................................... lời thơ .
Tôi có thể mặc thây
...................................... ngàn tiếng chửi tục tằn
trừ tiếng chửi : ---
..............................' Sống không sáng tạo !'
Nếu tôi bị gió sương
....................................... đầu độc ,
một hôm nào ngã xuống
.......................................... giữa đường đi
tôi sẽ ngã
..................... như người lính trận
hai bàn tay chết cứng
........................... vẫn ôm cờ .
Nếu vầng nhật
........................ thui tôi làm bụi,
nắng oan khiên đốt lại
....................................... làm tro
Bụi tôi sẽ
................... cùng ta ---
..................................... vẫn sống
vẫn chia nhau gió bấc
...................................... xẻ mưa phùn .
Nếu dĩ vãng đè trên lưng
............................................ hiện tại
nặng nề
............ hàng tạ đắng cay ,
tôi sẽ nổ tung
..................... ngàn kho đạn tiếng kêu
tan xác pháo
.................. mọi cái gì cũ rích,
Nếu
.... hàm răng chuột nhắt của gia đình
gậm nhấm
.................. cả tình yêu cùng dự định
tôi sẽ biến thân tôi thành
.......................................... thép nguội
làm thất bại
..................... mọi thứ rũa đã quen rũa người
.............................................................................. tròn trặn quá hòn bi .
Ở trong tôi
..................... nếu còn sức mạnh gì
chính là sức những ai
.......................................... nghèo khổ nhất .
những ai
................ lao lực nhất ---
............................................... địa cầu ta .
Tôi vẫn nâng chiếc đầu lâu
.......................................... nặng nề sáng tạo
như
.... nâng một viễn vọng đài
trên cuộc sống hàng ngày
.......................................... nhí nhách
Tôi vẫn cháy
..................... ngọn hải đăng con mắt
ở trong biển sống
..................................... từng đêm .
Tôi vẫn đóng những câu thơ
.......................................... như người thợ
.................................................................. đóng tàu ,
chở khách
.................. đi về phía trước ,
nói
.... loài người ---
..................... đã biết sống chung nhau .
Nói
..... tất cả ---
..................... chẳng còn ai bần tiện ,
chẳng còn lo
..................... cơm áo
....................................... nợ nần .

Trần Dần (1957)

Sinh Nhật em, mùa Noel

Trời se lạnh và bầu trời trở xám
Thoáng mưa phùn như mưa của Huế xưa
Trong không khí có chút gì gợi nhớ
Năm gần tàn, hay xuân sắp về qua

Mùa Noel đã bao lần rồi nhỉ
Nếu em còn mình chắc sẽ ăn mừng
Sinh nhật em chị sẽ làm chiếc bánh
Rất ngọt ngào với tất cả tình thương

Chị sẽ làm nhân bằng vòng tay thân ái
Sẽ trộn thêm ngàn lời nói ngọt ngào
Sẽ vẽ lên mặt bao lời chúc tụng
Sẽ cười vang lên, hạnh phúc biết bao

Chị sẽ không cần cân đo rắc rối
Bánh yêu thương có ai chỉ được đâu
Chị sẽ viền quanh bằng sợi dây kỷ niệm
Gói ghém theo hạt thương nhớ muôn mầu

Chị sẽ thắp nến, bao nhiêu cây em nhỉ ?
Đếm làm chi năm tháng vốn vô cùng
Chị chỉ mong nến lung linh soi sáng
Đường em đi trong cõi mông lung

Sinh nhật em chị làm bài thơ nhỏ
Đốt cho em vào lúc Chúa ra đời
Nơi nào đó em sẽ cao giọng đọc
Và sẽ nhâm nhi chiếc bánh chị mời

Chị sẽ ngăn không cho dòng lệ chảy
Để bên kia không lưu luyến bên này
Nhưng mà em, sao bỗng dưng má ướt
Hình như mưa nhỏ xuống chị không hay.

ĐẶNG LỆ KHÁNH

YOUR BIRTHDAY, CHRISTMASTIDE
(for my defunct younger sister)

The sky has turned grey and the weather cold,
It mildly drizzles like the kind of rain in Hue of old.
There is something to cause longings in the air:
The year is going to end or the spring to begin fair.

How many times since the last Christmas fête?
Were you still alive, we would surely celebrate.
For your birthday I would, with special complexion,
Make a cake quite sweet with all my affection.

I would mix the stuffing with my warm feeling,
Dress it with thousand mellifluous words appealing,
Adorn the surface with letters of congratulatory glee
And laugh resoundingly - how happy should we be!

It is needless to weigh or measure in order to bake,
Whoever can instruct how to create a love cake?
I would add an edge line as a thread of souvenir
To encompass the multicolored seeds for my dear.

I would light the candles - how many pieces, well?
But what’s counting for, since time is in the sequel!
I only wish that the candles would spark to lighten
Your way in the misty world, salvation to heighten.

On your birthday I would write a small poem
And burn it for you on God’s descent as a proem                     
So that at such a distant place you read it loudly
Gnawing at the cake I prepared for you so proudly.

I would try to prevent my hot tears from falling
So you’re not too attached to the earth on recalling,
But, my cheeks suddenly got wet from nowhere:
It seems the rain is dripping, I am not even aware.