Nguyệt San Số 9


Những trang viết dở
Tác giả: Đàm Lan
Thể loại: Truyện ngắn   

  …Bàn không bên ghế ngồi
    ngày đi đêm xuống,
    nghe những tàn phai…
      Câu hát đột ngột rơi vào lưng chiều bằng cái giọng khê khê, khàn khàn, đục đục, như một chiếc lá thoảng chao trên mặt hồ, cũng làm gợn được tí sóng lăn tăn, lay động được mấy cái hình hài đã lơ phơ hai màu tóc, đang lơ mơ hai màu mắt, trong lơ ngơ những cái nhìn xa xăm, lãng đãng giữa mảnh chiều lưng lửng gió.
- Cha Trịnh này, đúng là ma xó hỉ ? Cứ đi từ trong ruột người ta
mà đi ra.
- Nói gì nữa. Thế mới là thiên tài chứ.
- Thì trong cõi ta bà này, có hằng bao thế kỷ thì con người cũng chỉ vòng quanh bấy nhiêu chuyện thôi. Vấn đề là ở chỗ, người tinh tế sâu sắc thì độ thẩm cảm đạt đến mức thượng đẳng, có thể gọi tên được ra những xúc cảm, uẩn khúc, ngóc ngách của cõi người lên thành thơ thành nhạc, và truyền tải được vào lòng muôn người khác. Để bất kỳ ai cũng cảm thấy có mình trong đó.
- Thế mới là nghệ thuật.
- Nghệ thuật đích thực không có gì là cao siêu cả, chỉ là mô tả cuộc sống bằng tất cả những gì nó vốn có một cách chân thực và tinh tế bằng những thứ ngôn ngữ riêng của mỗi loại hình thôi.
- Thôi đi các cha, lại sa vào hàn lâm nửa mùa rồi.
- Hàn lâm là hàn lâm, bác học là bác học, sao lại có chuyện nửa
mùa ?
- Thì hàn lâm không ai cấp bằng, bác học không ai thừa nhận,
không nửa mùa thì là gì.
- Nghe này, vì “hàn” mà “lâm” vào cảnh khó, đã lên “bác” rồi mà
vẫn còn phải lọ mọ đi “học”. Cũng hàn lâm, bác học đấy chứ.
          Một trận cười nghiêng ngả. Không gian lưng chiều nghe xáo động lên chút khí sắc.
              Mơ chi cái chiếu hàn lâm
              Mộng chi bác học nỏ mô đến mình
              Hay chăng chỉ một chữ “Tình”
              Mà khênh lên kiệu, tùng rinh khắp làng.
         Cũng vẫn cái giọng khê khê, khàn khàn, đục đục âm sắc miền Trung ấy ngâm nga.
              Chẳng may tình có sang ngang
              Thì anh còn có bóng nàng làm thơ
         Một giọng Bắc pha, một giọng khác tiếp :
              Thơ chi thơ ngẩn thơ ngơ
              Thơ đem hong gió vật vờ liêu xiêu
              Thơ chăng chỉ những gã liều
              Đem thơ mà bắc cầu kiều cho sang
         Lại giọng Bắc pha :
              Sang chi sáng một ấm trà
              Trưa thêm chén rượu, chiều ra ngó trời
              Như con én lạc chờ thời
              Cong lưng mà gánh một đời bể dâu.
         Câu thơ cuối đột ngột đưa dòng nhạc rơi vào nốt lặng. Lại lơ ngơ những cái nhìn xa xăm, lãng đãng.
         Cái một đời bể dâu ấy xem ra đã bắt nguồn từ khi lẫm chẫm.
         Nào ai biết con đường thăm thẳm phía trước sẽ dẫn mình đi đến đâu. Giá mà có thể biết trước, dù chỉ một ít thôi, người ta cũng có thể cho phép mình có một chọn lựa : Đi hay không đi. Nhưng chẳng biết. Chẳng thể nào biết. Không có cách gì để biết. Và vì không biết, nên chỉ có một cách : Là cứ đi. Cứ đi, đi đến đâu biết đến đấy.
         Nào ai biết được một cổng trường đại học đang mở ra chuẩn bị chờ đón, thì bỗng bầu trời nổi cơn sấm sét, màn mây xám ấn vào tay một bộ quần áo màu xanh cây lá. Để rồi tháng ngày lăn lóc đạn bom, để rồi lóc cóc trở về chốn xưa bằng những vết sẹo ngắn dài. Áo hoa xưa đã ngậm ngùi màu mây bóng nắng, để đôi khi chiều hôm trăng sớm, gửi nỗi niềm vào những câu thơ. Buồn buồn đem rao bán, cũng vui vui khi nghe âm vọng từ đâu đó đôi lời nhắc nhủ.
         Nào ai biết giữa chốn phồn hoa đô hội, nơi lắm kiêu kỳ, nhiều đài các, vật ngon không thiếu, của đẹp rất thừa, nhưng lại lắm giảo nhiều mưu, thừa trơ trẽn nhố nhăng, thiếu lời chân câu thật, Thế nên một gã vốn thích mơ mơ màng màng, yêu cỏ cây hoa lá, ưa sáng nghe tiếng chim, chiều đưa cánh võng, mặc bao kẻ trề môi nhếch mép bảo gã điên, gã hâm, gã chưa già mà đã lẩm cẩm, dứt áo phố phường tìm về một rẻo vườn hẻo lánh, chẳng phải để tránh đời, chẳng phải để chờ đợi, chỉ là để đón chút hương thơm, nếm dăm vị ngọt của hoa lành trái thảo. ngày làm anh nông phu, tối lại ra gã gù mổ chữ. Chẳng mơ giày anh cử, chẳng vọng mũ ông nghè, chỉ dăm điều mắt thấy tai nghe cũng đủ ti toe bàn luận.
         Nào ai biết giấc mơ gõ đầu trẻ giản đơn mà lý tưởng, ngỡ sẽ vẫn đều đều ngày hai buổi cho đến ngày man mác cuốn sổ hưu, lại bỗng trở nên nhiêu khê và mệt mỏi đến thế. Cái lãng mạn nghề nghiệp quá mỏng manh, không đủ che lấp hết bao thực tại cười không nổi mếu cũng chẳng xong. Thầy dạy không ra dạy, trò học không ra học, nhan nhản những trò bán mua khả ố, phụ huynh cũng chẳng úp mở gì khi mở bài giá cả. Cái đe trên đầu đòi, đòi và đòi, cái búa dưới chân hỏi, hỏi và hỏi. Thôi vứt quách quyển giáo án, về chăm vài con vịt dăm con gà cho yên thân. Thế rồi cũng chẳng yên thân, dịch trầy lên, bệnh trật xuống, vợ ca mãi bài rên rẩm cũng mỏi mồm. Tức khí đem cái vốn chữ nghĩa lỏn loi ra múa. Như cái lục lạc vung lên cũng leng keng được vài tiếng rồi rơi tõm vào hun hút lòng đời.
         Nào ai biết đã từng comple cà vạt, veston thẳng nếp thơm phưng phức nước hoa ngoại hẳn hoi, cặp táp giày da lộp cộp đi qua những cái lưng khom, những cái mồm đơn đớt, thấy buồng phổi mình đang phồng lên một bầu hơi oai lẫm lẫm. Nhưng vốn lẽ đời vẫn khôn ngoan khéo lắm cũng có ngày nước mắm chan cơm. Bởi vốn lẽ đời mình có hay cũng còn lắm kẻ hay hơn gấp vạn, lại gặp phen vận hạn thì cuộc tàn chỉ trong một cái trở tay. Bao trả trả vay vay như một vở tuồng không có hậu. Kêu trời hổng thấu, gọi đất hổng xong, thôi thì trở lại kiếp ăn đong chỉ mong đời thôi sỉ vả. Được ăn cả ngã về không, chuyện đời như giấc mộng. Chán cảnh, nản đời, mượn câu chữ giãi nỗi người chua cay.
- Lớp trẻ, lớp trẻ. Cứ như cuộc sống bây giờ chỉ có lớp trẻ là tồn
tại.
         Một giọng Nam gồ gồ lên tiếng, vẻ cay cú, bực bõ.
- Thì chúng là tương lai của đất nước, không chăm lo cho chúng,
chẳng lẽ lại đi chăm cho cái lũ về chiều này sao.
- Ông này sao tự nhiên đi ganh với lũ trẻ ?
- Hổng phải ganh, mà thấy nhiều cái thái quá, cứ tập trung cả vào
chúng nó, chúng được chìu chuộng quá, chúng lại càng làm ra vẻ ta đây là cái rốn của vũ trụ, đâm khinh thường hết cả.
- Cũng đúng là một số trẻ bây giờ ngạo mạn hiếu thắng quá. Thời đại và xã hội đang tạo cho chúng nhiều điều kiện và ưu đãi, nên chúng tha hồ mà vung vít. Mới mới. Đử thứ trò nhố nhăng, ngớ ngẩn, nhưng lại được số đông tung hô là hiện đại, là sành điệu. Kệch cỡm không chịu được.
- Cũng không nói hoàn toàn thế được, một số đáng kể trong chúng nó giỏi đấy chứ, giỏi thật sự chứ không phải là vay mượn bán mua. Tương lai đất nước trông vào chúng nó đấy.
 - Ừ thì cũng có một số như thế. Thực ra thì thế hệ nào cũng có những ưu thế và hạn chế cả. Vấn đề là ở chỗ phải biết xác định thế nào là giá trị thực của cuộc sống. Đấy, trông mà xem, thời buổi bây giờ đảo lộn biết bao những thang bậc giá trị. Ông thằng cứ lộn tùng bậy cả lên.
- Đây là thời đoạn bản lề của một sự chuyển đổi phong cách các phạm trù cuộc sống. Như một cuộc xáo tung lên rồi chọn lọc lại. Như thời phong kiến ấy, cũng phải đi qua một giai đoạn chuyển đổi, cải tổ, thử nghiệm, lược bỏ, nảy sinh, bồi đắp, để rồi bước qua một xã hội gọi là tân thời rồi đến văn minh. Thì nay cũng vậy thôi. Quy luật của sự sống mà, cứ cái gì đã đến lúc mòn cỗi thì phải chịu đào thải.
- Điều đó thì đúng rồi, tôi không cãi. Nhưng mà ít nhất phải hiểu mình đang là ai ? mình có thể làm được gì ? và những gì mình làm sẽ đem đến hệ luỵ hệ quả gì cho cuộc đời ? Đấy các ông xem, không ít trong số chúng trở thành vấn nạn cho xã hội, với lối sống bản năng buông tuồng, hưởng thụ gấp, chúng không hề biết cân nhắc chọn lựa những đúng sai cho cuộc đời, rồi khi vấp ngã trả giá thì lại đổ tại.
- Chúng làm gì đủ trầm tĩnh và thời gian để nghĩ được nhiều đến thế. Chúng cứ làm ào đi những gì chúng thích, và chúng cho là hay là đúng, nhiều khi không biết hay đúng thế nào, chỉ thấy số đông làm thì nhắm mắt làm theo, việc thẩm định giá trị nào thực sự tồn tại thì mặc nhiên là của cả cộng đồng. Cái thực sự hay, thực sự có giá trị thì sẽ mặc nhiên mà tồn tại, còn ngược lại với quy trình cuộc sống thì sẽ mặc nhiên mà biến mất đi thôi.
 - Đó cũng là lẽ tự nhiên của mỗi thời đại. Mỗi thế hệ simh ra đều căn cứ vào những điều kiện, phương tiện của thời đại mà hình thành một cuộc sống. Bao giờ thì cũng có hay có dở, làm sao đòi hỏi ngay được tính hiệu quả cụ thể, nhất là với tuổi trẻ, luôn bồng bột, nông nổi, luôn thích thử nghiệm và thể hiện cái tôi của mình. Chúng có vấp ngã thì chúng mới biết đứng lên, mới biết cái gì là giá trị thật sự. Điều bất cập là sự du nhập các loại hình gọi là văn minh của nước ngoài vào quá nhanh, không những nó tỏ ra có đẳng cấp từ những nước phát triển, mà nó còn quá mới quá lạ, luôn thu hút hấp dẫn sự tò mò, chinh phục và khám phá. Có những thứ như chiếc áo rộng thùng thình khiến người mặc rất lúng túng, như chiếc giày rộng quá bàn chân, nên bước cứ lấp va lấp vấp, nhưng lại cứ thích xỏ vào, như những đứa trẻ mới tập đi lại cứ thích mang dép giày của người lớn vậy.
- Nhưng thật tội nghiệp là có những vấp ngã không thể đứng lên, những lầm lạc mà hậu quả thì phải mang suốt cả cuộc đời. Chúng ta có lên tiếng, có nhắc nhở thì chúng cho ta là cổ hủ, là lạc hậu, là ấu trĩ. Đã vậy, xã hội gần như bỏ quên hẳn một mảng thành phần đang hiện diện, mà cứ chăm chăm nhìn vào và nói đến lớp trẻ. Vậy những người như chúng ta thì đang là cái gì đây ?
- Chúng Ta ư ? Chúng ta là cái lứa bản lề. Chúng ta có nhiệm vụ chăm lo cho tương lai và cả quá khứ. Các ông thử nghĩ xem. Trên đời này có ai đang sống cho hiện tại không ? Người ta chỉ quen sống nhìn về tương lai hay hồi tưởng quá khứ, hướng đến những gì mình chưa có, và tiếc nuối những gì mình đã mất, chứ có ai nhìn thấy hiện tại của mình đang có những gì đâu. Chúng ta đang là những chiếc đinh gút, là cái cầu nối hai thì quá khứ và tương lai. Rồi một ngày mai, lớp trẻ hôm nay cũng sẽ đi vào thời đoạn như chúng ta bây giờ, lại làm cái nhiệm vụ như chúng ta bây giờ, và lúc đó, chúng ta đã trở thành quá khứ.
- Nói vậy thì giống như cuộc đời con người là những bước đi lùi từ tương lai vào quá khứ.
- Có lẽ không sai. Có một điều rất hiển hiện dù cho có đáng buồn mấy nữa thì cũng phải thừa nhận nó luôn tồn tại. Ấy là cái thói đố kỵ của con người, không dễ thật lòng tôn vinh cái hay cái đẹp của người khác, nhưng lại thừa tính hiếu thắng tụ tôn chỉ thích huênh hoang những tài sắc của chính mình, mà nhiều khi những tài sắc ấy chỉ tồn tại trong vài câu hoa mỹ đưa hơi. Còn tài sắc thực sự chỉ có thể được công nhận khi người ta không còn nữa. Lúc ấy, việc hào phóng chữ nghĩa không chỉ tôn lên người đã khuất, mà còn tỏ ra cái rộng lòng, khiêm kính của người đang thực hiện. Người ta có thể tuôn bao lời hay ý đẹp vì lúc đó trong lòng người ta đã nhẹ hẳn đi một đối thủ đáng gờm, và cũng vì người ta quá biết rằng, người đã đi là người sẽ khuất, thế giới chỉ luôn tồn tại trong những gì còn đang nhìn thấy. Nên đừng bao giờ vọng tưởng cái biết đến của người đời khi ta đang còn ngồi đây. Nếu cứ để tâm vào điều hư huyễn ấy thì mình sẽ chẳng làm được gì nữa cả. Hãy cứ làm đi, làm cho tốt những gì mình có thể, chẳng cần ai phải biết đến, chỉ cần hiểu những điều mình đang làm chí ít cũng đem lại chút lợi ích gì đó cho cộng đồng. Thế là đủ rồi.
         Những làn môi nhếch lên, lập loè đốm lửa và những vòng khói. Những vòng khỏi tản dần lơ lửng. Cái ấm trà đã chế thêm mấy lần nước sôi.
- Này cuốn sách của ông đến đâu rồi ?
- Vẫn còn nghỉ ngơi ở Nhà xuất bản. Giấy phép ở đó thì có ngay,
nhưng giấy phép của bu nó thì chưa thấy động tĩnh gì.
- Rứa là có tinh tướng đâu thì vẫn cứ phải chịu phép bu nó nhỉ.
         Nụ cười không đủ giãn nở nửa vành môi.
- Ngẫm mà cay. Mình ra trò thâm thuý, sâu khía nọ, sắc cạnh kia,
lên giọng dạy đời thiên hạ, nhưng lại chẳng dạy nổi người nhà mình. Con cái có bảo ban gì nó, nó cũng lừ đừ dạ vâng cho qua chuyện, chỉ nghe lời mẹ.
- Con tôi cũng thế, nó có thèm nghe bố nó đâu, cái gì cũng mẹ,
mẹ nói là đúng nhất, hay nhất, là bởi cần gì thì cũng chỉ có mẹ là mở hầu bao thôi. Nhiều lúc muốn đi quách một nơi nào đó không ai biết đến cho đỡ chối đời.
- Xa thương, gần thường. Có quý trọng mình thì cũng ở đẩu ở đâu ấy. Khi gặp được thì chao ôi là quý hoá quá, lúc ấy mới cảm giác được ý nghĩa của việc mình làm. Còn khi trở về thực tại thì…
- Thì vốn ở đâu chẳng thế, lời nói trọng lượng chỉ có ở người nắm cái thắt lưng cuộc sống thôi mà. Chúng ta luôn nói tới những điều lý tưởng hoá, hòng mong con người sẽ ngày càng biết thương nhau, sống tốt với nhau hơn. Nhưng trên thực tế thì không thể tốt bằng lời, cái gì cũng cần minh chứng bằng hành động, hiện vật cụ thể. Mà muốn minh chứng được thì phải làm sao ? Túi rỗng thì đến cái nhìn người ta cũng chẳng buồn nữa là nghe. Đời là thế mà. Nên có biết dở, biết sai nhưng muôn người vẫn lao vào cái lợi bằng mọi cách. Có lợi thì mới có thế. Có thế thì mới có lực. Và có lực mới vực được đạo.
- Có thực chứ.
- Từ Lực hàm nghĩa rộng hơn từ Thực. Thực thì chỉ có là ăn thôi, mà cái ăn bây giờ nhỏ nhặt lắm, không đủ dung chứa những đòi hỏi khác. Những ngữ nghĩa ngày xưa bây giờ phải biến thể nó đi một chút cho phù hợp. Chừ đừng như con vẹt mà lập lại nguyên văn.
- Những bất bằng trong xã hội, căn nguyên chỉ ở một cụm từ “Nệ hình thức và chuộng vật chất”. Từ bao đời nay, con người quen đánh giá giá trị một người qua những thứ vật dụng mà anh ta có. Bất kể những vật dụng đó đã có được bằng cách nào. Còn có những con người vì hết lòng cống hiến công sức trí tuệ cho những mục tiêu chung của cuộc đời, không nghĩ hay không có thời gian và điều kiện thuận lợi để nghĩ đến lợi lộc riêng cho bản thân, thì mặc nhiên xã hội không coi trọng. Chỉ một số rất ít có được một hay vài thành quả đáng kể nổi trội nào đó, thì may ra còn được nhắc nhở, tôn vinh. Mà đâu phải ai miệt mài cũng đều có được thành quả như mong muốn đâu.
- Vật chất. Ta nhiều khi ra trò quân tử mà thoá mạ nó, nhưng vốn riệt cả cuộc đời ta bị bó buộc trong nó. Ta không ăn làm sao sống, ta không mặc làm sao ấm, ta không có những vật dụng, những phương tiện làm sao ta tồn tại ?
- Không phải ta thoá mạ nó vì chê bôi, không phải ta quân tử hoá cái cuộc đời lãng nhách của ta, mà ta chỉ buồn, buồn quá vì nhiều khi nó làm cho con người không còn biết sống với một trái tim nữa.
- Trái tim. Thuần nghĩa của trái tim chỉ là một công cụ tuần hoàn máu, giữ nhịp đập cho một hơi thở không bị đứt đoạn. Ta dùng hình tượng trái tim chỉ cảm xúc, là bởi nó là một cơ quan nhạy bén và yếu ớt nhất trong cơ thể, mỗi khi có những xung đột gì tác động, nó là nơi bị xúc tác mạnh nhất, phản ứng lập tức với xung đột ấy, và kéo theo cả một chuỗi liên hoàn khác của cơ thể. Nên rồi mặc nhiên nó đại diện cho cả quá trình đời sống tình cảm của con người, mặc nhiên nó đại diện những gì nhân bản đẹp đẽ nhất của con người, mặc nhiên nó gánh chịu những đời hỏi, những yêu cầu quá sức gánh gồng của nó. Ôi ! Thật là tội nghiệp cho Trái Tim ta.
         Chủ nhà khẽ nén một hơi thở ra, cầm cái phích nuớc đã nhẹ bõng đi xuống bếp. Một vài chùm hoa lấp ló bên hiên không đủ pha sắc vào những ưu tư đang hằn trên những nếp trán, những cái miệng vẫn đang còn cơn thống thiết phải giãi bày.
- Quá sức. Đúng là quá sức, vì trái tim chỉ biết có mẫn cảm, mà
trái tim không đủ quyền năng để giải quyết hết tất cả những yêu cầu của đời sống. Đã có câu “Cuộc sống cần có một trái tim nóng và một cái đầu lạnh”. Hai thái cực buộc phải tồn tại trong một thực thể. Một đòi hỏi tréo ngoe không thể nào cùng song hành. Thê mới tạo nên biết bao cơn cớ nghiệt oan.
- Thôi nào. Trút đã chưa ? Sao cứ gặp nhau là lại đem nhau ra mà
hành hạ thế ? Cho phép mình nhẹ nhõm chút đi.
- Muốn lắm chứ. Muốn nhẹ nhõm thanh thản lắm chứ. Nhưng
những sống còn bức thiết đang bao vây hàng ngày đây, đang từng giờ đập chan chát vào mặt đây, có cho mình nhẹ nhõm nổi không ? Không hành nhau thì biết hành ai bây giờ. Hành cho nó xả ra được hết bức bí, hành cho thoả những dồn nén để may ra còn sống được thêm ít ngày. Không hành nhau thì lại về hành vợ hành con à ? Tội nghiệp họ chứ. Họ gặp ta đã là cái khổ chín đời của họ rồi. Họ đã phải gồng gánh cưu mang cái dở hơi chết tiệt của ta. Ta chỉ biết nói, nói thật hay hớm, nói thật cao xa, nhưng ta có đem lại cho họ được cái họ thật cần thiết hàng ngày đâu. Bảo họ không vì nể ta cũng có cái đúng của họ. Miếng thịt gà vẫn dễ ăn hơn miếng cá khô chứ.
- Đi xe máy vẫn nhanh hơn đi bộ. Ở nhà xây vẫn tốt hơn ở nhà
ván. Nằm giưòng nệm vẫn dể ngủ hơn nằm giưòng chiếu. Mặc áo đẹp vẫn vui hơn mặc áo rách. Cái gì gọi là phát triển ? Chính là ở chỗ luôn tìm mọi cách cho cuộc sống con người được tốt hơn, nhàn hạ sung túc hơn. Con nguời không có lỗi khi hướng đến những cái gọi là đẳng cấp. Chỉ là ngày càng vật chất hoá mọi điều thì lại càng làm cho con người thô thiển đi, thấp kém đi.
- Thực tế vẫn là thực tế, vẫn sụi sần thô kệch những đường nét. Nghệ thuật chỉ cố hình tượng hoá những sụi sần thô kệch ấy lên cho dễ nhìn, dễ tiêu hơn mà thôi.
- Thì ít ra bọn dở hơi chúng ta cũng làm được chút gì đó cho cuộc
sống này bớt u ám nặng nề hơn chứ.
- Đúng. Ta phải biết trân trọng mình, phải biết nâng niu giá trị
công sức mình. Nếu cuộc sống chỉ có những trần trụi mà không có những ảo ảnh hoá thì cuộc sống bản năng quá, vô minh quá. Và như thế thì con người ngày càng dẫm đạp lên nhau. Cứ cho chúng ta đúng là bọn dở hơi. Nhưng là những thứ dở hơi để cứu vãn loài người. Cái dở hơi của chúng ta là một thứ biệt năng mà không phải tất cả những con người có mặt trong đời sống này cảm nhận được. Cái gì mà không có tính hai mặt. Ta cũng phải biết chịu những mất mát cho những tồn tại của một thứ giá trị có thực chứ.
- Có thực bằng một chầu mâm bát bây giờ không ?
- Thôi. Chiều nay tôi có việc rồi.
- Tôi cũng không ở lại được nữa đâu. Cuộc tra tấn nhau nãy giờ
đã cho tôi một số ý rất tuyệt. Tôi phải về với những trang viết dở của tôi đây.
- Thằng cha này khôn thật. Nó moi gan moi ruột tụi mình để lấp
cho đầy những trang giấy trắng của nó. Mà này ông ơi ! Ông có lấp mãi lấp mãi thì đến cùng ông vẫn chỉ là những trang viết dở mà thôi.
- Hè hè. Thử hỏi có cái mạng nào khi nhắm mắt có thể nói được
một câu mãn nguyện với cuộc đời này chưa ?
- Wa, chí lý chí lý. Rứa là tất cả những con mắt đã mở và sẽ
nhắm, cuối cùng cũng chỉ là những trang viết dở dang thôi. Nhưng
- dở dang thì cứ dở dang.
  Còn yêu cuộc sống còn toang thân này.
- Mặc người tỉnh, mặc ta say
Mặc bao hơn thiệt chua cay nỗi đời
Cứ thơ vung lộng gió trời
Cứ văn lả lướt cho người mê man
- Màng chi câu trách lời than
Mang mang tứ hải vẫn vàn tri âm
Chỉ cần chớ thẹn chữ Tâm
Một mai chín suối vẫn cầm hoạ thi
- Thôi, tui dìa đây hí.
- Ông dìa tui cũng dìa theo
Thuyền mây chung lối, gieo neo chung đường
         Có hai cái đầu lăng lắc, hai làn môi he hé nhìn theo hai cái thân liêu phiêu cùng hai cái miệng ngâm nga bao nhiêu năm rồi… Mây trên trời vẫn tâm tình thủ thỉ miên man những lời cùng gió. Những tia sợi vàng vẫn lay phay ngả ngớn cùng những phiến lá xanh. Ngày vẫn đi nhanh đi nhanh.
- Ta vào làm ván cờ đi.
         Những tiếng lách cách của những quân cờ gieo xuống mặt bàn gỗ, đã trả lại cho không gian sự bình yên thinh lặng nơi cuối ngày./.