Tháng bảy ở xứ biển Hạ Uy Di vẫn còn là mùa hè nắng gắt, khắp đường phố hoa phương đang đỏ ối một màu son môi mời gọi, làm cho hồn người xa xứ rộn lên những giấc mơ tuổi nhỏ, đã mang theo trong ký ức gần suốt cuộc đời. Đó là những ngày Phan Thiết buồn rầu vì chiến tranh lửa loạn, đã khiến cho bọn học trò tuổi lớn phải rời bỏ mái trường yêu dấu, thầy cô, bè bạn và một cuộc tình dang dỡ, để dấn thân vào con đường vô định.
            Chia ly nào mà không có nước mắt, nhất là lần đầu tiên trong đời phải lìa bỏ chốn thân thương một thời tuổi mộng. Lai cảng buồn thêm, khi con tảu hỏa lướt qua miền quê hương yêu dấu thuộc bốn quận miền Bắc Bình Thuận. Những lũng đồi cát trắng bạt ngàn mọc đầy xương rồng gai góc hoang dại. Xa xa là những triền sim tím héo đưới nắng gắt và ngọn gió tây tháng bảy, đã nói lên chính thân phận của một miền đất mà trước kia ai cũng nói là biển bạc rừng vàng. Ngồi trong toa xe đếm nhịp bánh đang nghiến trên hai đường sắt, để nhớ lại những ngày tháng chờ đợi em nơi hàng ghế đá lạnh băng trong vườn hoa lớn, dưới những hàng vông đồng già khô cằn cổi, lâu lâu ngẩu hứng lại thả một vài chiếc lá vàng và mấy quả khô, nằm lăn lóc với đá sõi cô đơn tháng ngày.
            Vậy mà cũng hơn bốn mươi năm ly cách, khiến cho đời người như chỉ còn có ký ức, hoài niệm, nhớ nhung và những cơn vui bất chợt khi chỉ có ta và bóng sóng sánh trong cơn mê trở về. Hay tại tuổi già cô đơn thê thảm, nên ta mãi còn nấng nuôi trong con tim băng lạnh, kỹ niệm của một thời áo trắng những góc nhỏ hiền thương, ly cà phê đen nghèo nhạt nhẽo, mà sao cứ quấn quít theo nhau một đời :

 tháng hai ngồi quán Đào Viên,
trông hoa vông nở nắng xuyên nhuộm hồng
cà phê nhỏ giọt thong giong
đệm theo ai khẽ gót hồng thướt tha..
tháng tư theo nhỏ trường Phan
cà phê Ba Lý nhỏ sang mỗi ngày
góc bàn tôi vẫn ngồi đây
ngụm cà phê sáng ngất ngâycõi lòng..

            Những tên quán cùng với các cô nàng hàng cà phê trong thơ Ngò Gai, càng khiến con tim thêm điếng khựng một niềm nhớ dạt dào về những buổi chiều lẽ loi tan học, vào Đào Viên bên này bờ sông Mường Mán, để mà ngong ngóng bóng ai đang tha thuớt trên mấy nhịp cầu Quan, nay xa rồi mà vẫn thương biết bao dấu chân kỹ niệm. Rồi mười mấy năm lang bạt với kiếp lính phong trần rày đây mai đó, những buổi dừng quân ta lại một mình ngồi đếm giọt cà phê đen nghèo đặc quánh, trong một góc quán Tùng hay một vài quán cóc nằm lưng chừng trên con dốc khu chợ Hòa Bình, kế Hồ Xuân Hương Đà Lạt, một mình mông lung nhung nhớ,tới phương trời xa thẳm, như đang thiêm thiếp trong sương khói miên trường.
            Và bởi thế, nên dù năm tháng có đổi dời, nhưng nếu ai vẫn còn cất giữ riêng mình, những trang lưu bút ngày xanh về mái trường thân yêu Phan Bội Châu-Phan Thiết , chắc cũng vẫn là buồn và đẹp thế thôi :

 Nghe em nói trở về thăm phố cũ
cho ta thăm chốn ấy trải nắng mưa
cổng trường xưa còn có quán nước dừa
bến xe cũ cà phê Linh còn đắng ?
Sân trường cũ nở đầy hoa phượng đỏ
vắng tanh rồi nào thấy bóng giai nhân
gió rét về ta buồn nhớ bâng khuâng
nhớ phố cũ chở đầy bao kỹ niệm ‘

(Lê Tiếng - Phú Hài).

             Buồn buồn lại theo Bàng Bá Lân lạc lõng về một miền quê xa nào đó, để sung sướng rộn ràng qua những hồi trống vào trường giục giã ‘ như mơ đuờng khói lên trời nắng, trường học làng kia tiếng trống vào ‘.Rồi những ngày nghĩ hè đợi tàu về quê , khiến ‘ ăn chẳng được lòng nôn nao khó ngủ ‘.Tất cả đã mê hoặc hồn ta, một tên học trò dang dỡ, vì nghiệp lính phận trai, nên đã bỏ mặc cho mẹ đơi em trông chốn quê nhà dấu ái, nơi huyết phượng đỏ rợp đường làng và mối tình ngây thơ lãng đãng.
            Nay ta lại trở về, ngồi trên những căn phòng học ngày xưa ở tầng hai của trường, để nhớ lại những ngày gió mưa tháng mười mù mịt, trên những cánh đồng lúa-muối về hướng Lại An, Phú Hài, trên không thường có những đàn sếu trắng bay ngang, cất tiếng kêu ra rã. Giờ thì đồng sâu đã lắp cạn, lô nhô khắp chốn lầu cao phố rộng, nên mắt cứ mở lớn mà chẳng thấy dáng em ở chốn nào.

 ‘ Chợt nhớ thương về thăm
Thềm xưa viên gạch vỡ
vách tường hoen mốc rêu
ngậm ngùi con dế nhỏ
Bìm bịp thiêm thiếp ngủ
Quên mịt mù tháng năm
quấn chút tình rất cũ
Níu đời nhau xa xăm ‘
(Ngọc Dung)

            Xin được cám ơn mọi người, cám ơn Phan Thiết và trường lớp cũ, đã giúp làm bớt đi niềm nhớ vì thời gian phôi pha và biển đời cuồng ngạo. Sự gặp gở qua các cuộc hội ngộ, như đang làm sống lại một cuộc tình dang dỡ của thời áo trắng học trò, qua hình bóng của một người con gái nào đó, cũng đã từng đi và về với ta trên đường Nguyễn Hoàng thơ mộng đầy hoa phương, từ phố vào lớp học. Phan Thiết là thế đó, cho nên đã khiến cho học trò trai gái ai cũng lãng mạn,nhớ thương hờ hững, từ mái hiên nhà ai đã giúp cho nhau đụt tránh những cơn mưa mây bất chợt, cho tới mấy chiếc lá me vô tình rơi trên tóc em, khiến cho ta đã lặn lội di tìm, đem về ép trong trang sách tìm vui, dù đó chỉ là một chiếc lá me gầy guộc .
            Hơn nữa thế kỹ thăng trầm, nay nhìn lại khiến lòng ngẩn ngơ rưng rưng muốn khóc, khi hồi tưởng lại không biết bao nhiêu thế hệ học sinh đã đến và đi khỏi ngôi trường thân yêu. Rồi đây sẽ thêm rất nhiều rất nhiều thế hệ khác lại đến và sẽ ra đi, như ta như em, như bạn bè một thời tuổi học. Nhưng dù gì chăng nữa, bọn ta lúc xa trường, chắc chắn là ai cũng đã mang theo một khung trời áo trắng. Và ví dụ kiếp người là một thiên ký sự, thì đời học sinh Phan Bội Châu hay một ngôi trường nào khác có ngắn hay dài, cũng vẫn là những trang tuyệt đẹp và càng thấm đượm hơn khi chúng ta cất giữ thêm những ngày vui hội ngộ.
   Như Nhật Nguyễn tâm sự :
‘ Như tiếng mưa đêm nữa khuya gõ cửa
lay lắc trong anh trăm nổi muộn phiền
dù tình em nhiều cũng không lấp đủ
con nước đổ về gợn sóng tịnh yên
Thì thôi dẫu rằng chút tình đã muộn
hãy đứng cùng em đứng tận cuối trời
đầu ngọn cuối ngành cành gai khổ nạn
gói vội tình bầm khép một tai ương ‘
            Đó cũng bởi vì mỗi người đều có một kỹ niệm riêng mang tận kín đáy mồ, cho nên làm sao mà kể hết những thu vén suốt tháng ngày rong chơi học hành nơi chốn trường yêu. Nhưng chắc chắn ai cũng giống nhau về ngăn nhật ký, ở đó có đầy bóng dáng quý ân sư, đã dạy cho chúng ta những bài học về cuộc đời và làm người khi rời trường dấn thân vào xã hội.
            Không có gì buồn hơn khi mỗi năm mùa thu tới để tôi đi học, là lúc mà ta cứ đứng nhìn màu hoa phượng, để thấy lòng lại rưng rưng vì thoáng chốc tóc đã bao lần đổi màu thời gian, theo với hạ tàn thu sang, nơi nơi lại rộn rã tiếng trống vào trường.
‘ Bồ đào mỹ tửu da quang bôi
dục ẩm tỳ bà mã thượng thôi
tuý ngọa sa trường quân mạc vấn
cổ lai chinh chiến kỹ nhân hồi ‘
            Bạn bè và quý ân sư yêu dấu hảy ngồi xuống bên nhau dù bất cứ ở nơi nào, để chúng ta cùng sống lại một chút tình quê, có phải thế không ? hởi những tâm hồn cô miên viễn xứ. Tất cả đều ra đời trong khói súng, lặn lội giữa đạn bom cầy xéo quê hương, cuối cùng thành những con chim xa bầy lạc nẽo. Thôi hãy uống đi vì ngoài kia ngựa đã hý vang những hồi giục giã. Hãy uống cho vơi hồ trường huyết lệ, bởi trong men đắng cay đó là cả một thành sầu tuổi trẻ, của ta, của bạn bè và của triệu triệu dân lành. trong cơn lửa loạn.
‘ Tôi chợt nhớ chúng ta không nhà cửa
em tản cư, tôi là lính tiền phương
Tôi khách qua đường trưa nắng gắt
nghĩ nhờ đây quán lệnh tường xiêu .. ’ ’ ’
(Quang Dũng)
            Bổng nghe như từ cõi xa xăm nào đó vọng lại những tiếng thở dài, làm cho men rượu càng thêm chất ngât. Hãy ngồi xuống đây đi hởi những người lính hào hùng ngày xưa, nay đang có mặt trong đêm hội ngộ. Uống đi để mà nhớ lại một thời da ngựa bọc thay của những trai hùng nước Việt. Phải rồi bạn bè yêu dấu, kẻ góc biển người chân mây, gặp đêm nay rồi mai lại chia xa tan tác, như hôm nào nghe tin bạn vừa ngả gục ở chốn sa trường :
‘ Cởi mãnh phi bào anh để lại
trao về quê mẹ một trời xuân
mai đây nếu có ai thương tiếc
xin đốt cho người một nén hương
Ngày xưa anh đứng bên song cửa
nhìn áng mây trời ngó cánh bay
giờ đây may trắng anh xây mộng
lại biến vành tangbuổi sum vầy .. ’ ’ ’
            Mấy câu thơ cũ của Tiếp Sĩ Trường khóc bạn Nguyễn Văn Phú, cựu học sinh PBC-PT, thuộc phi đoàn 118 trực thăng ở Pleiku. Đời là vậy đó nên cái còn lại hôm nay, chẳng qua cũng chỉ là bèo bọt phù ảo, dư vị của cốc rượu ngày xưa, hảy cạn để tưởng như chúng ta cùng đang đứng giữa sân trường.
 ‘ Chào em áo trắng đang vào lớp
chân sáo tung tăng rộn khắp trường
thêm tiếng con chim nào rất lạ
đậu trên cành trúc hát vang vang
Chào em áo trắng ngồi trong lớp
tay ấp từng trang giấy học trò
nhưng mắt ô môi như muốn nói
long lanh hờn dỗi rất ngây thơ
Chào em áo trắng giờ tan học
gót ngọc làm mây vỡ cuối trời
phố nhỏ buồn hiu chợt thức giấc
những hàng phượng cũng vổ tay vui
Chào em áo trắng ngày tao ngộ
sách vở mộng mơ đã xác xơ
chỉ chút hương xưa còn sót lại
trong hồn thơ chết khóc bơ vơ ‘
            Xin hẹn nhau vào tháng Bảy năm 2012 tại Quận Cam, trong đêm Hội Ngộ Liên trường.Trung Học Bình Thuận.

Xóm Cồn Hạ Uy Di
Giêng 2012
MƯỜNG GIANG